Podróż szlakiem Wielkiego Gościńca Litewskiego ma swój początek w Warszawie przy Pałacu Wessla na Krakowskim Przedmieściu. Jednak nie Teodor Wessel, jeden z kolejnych właścicieli tego okazałego gmachu zbudowanego w poł. XVIIII w. dla Załuskich, będzie dla nas głównym patronem tego zabytku. Jest nim dyrektor poczty polskiej, Franciszek Ignacy Prebendowski, który w 1780 r. przeniósł tu główną siedzibę poczty z kamienicy Wasilewskiej. Stąd wyruszały na wschód, dojeżdżając Wilna i dalej, dyliżanse, powozy pocztowe i gońcy konni.

Na szlaku oczekiwały na podróżnych – i przesyłki- stacje pocztowe, rozmieszczone w odległości od 2 do 6 mil (mila polska liczyła ok. 7,5 km), które pełniły rolę urzędów pocztowych, gospód z noclegiem oraz miejsc zmiany koni. Sam pałac przebudowany w końcu XIX w. ( proj. A. Woyde i W. Marconi), mieści obecnie Prokuraturę Apelacyjną.

Pocztę w Polsce założył w 1558 r. król Zygmunt August. Przewidujący władca rozpoczął w tym samym roku przygotowania do budowy umożliwiającego swobodną komunikację ze wschodnią częścią państwa mostu przez Wisłę. Most ukończyła jego siostra, królowa Anna Jagiellonka. W 1573 r. niemiecki podróżnik Georgius Braun pisał pisał: „Zygmunt August zbudował na Wiśle most drewniany, długi stóp 1150, który tak długością, jak i wspaniałością widoku w całej Europie prawie nie miał sobie równego i podziw powszechny wywoływał…”. Nawet Jan Kochanowski poświęcił mostowi kilka utworów. Do dziś istnieje fragment tej budowli – dawna mostowa baszta bramna, obecnie siedziba teatru „Stara Prochownia”.

Jadąc drogą międzynarodową E 30 mijamy dawne przedmieście Warszawy- Grochów- słynne z zaciekłych walk powstańców z wojskami rosyjskimi podczas bitwy, która ocaliła Warszawę podczas powstania listopadowego (25 II 1831 r.). Wspomnienia te wprowadzają jeden z motywów, jaki odtąd będzie towarzyszył Szlakowi- liczne pola bitew staczanych przez wojska przemieszczające się w minionych wiekach po tej strategicznej drodze prowadzącej z Warszawy na wschód Rzeczypospolitej.